THIẾU VITAMIN A

THIẾU VITAMIN A

ĐẠI CƯƠNG

1. Vitamin A và nguồn gốc.

-Vitamin A thuộc nhóm vitamin tan trong dầu, là nhóm có chức năng điều hòa tổng hợp protein . Thuật ngữ vitamin A dùng để chỉ Retinol và các dẫn xuất có cùng cấu tạo vòng Ionone và có cùng tính chất sinh học . Các hoạt chất có hoạt tính chình bao gồm: Retinol, retinal, retinoic acid và retinol ester.

-Chức năng chính của vitamin A gồm : duy trì thị lực, sự bền vững của tế bào biểu mô, điều hòa tổng hợp glycoprotein và biệt hóa tế bào.

-Nguồn gốc : được cung cấp từ thức ăn dưới 2 dạng:

+ Retinol ester : thực phẩm có nguồn gốc động vật như gan, dầu gan cá, sữa và chế phẩm từ sữa, thận , trứng.

+ Provitamin A carotenoid ( chủ yếu là L- carotene) có nhiều trong rau củ màu vàng và màu xanh đậm như carot, củ cải đường , bông cải xanh…

2. Nguyên nhân thiếu vitamin A

– Do thiếu cung cấp

+ Trẻ không được bú sữa non là loại sữa giàu vitamin A.

+ Khi mẹ không có sữa hoặc không đủ sữa trẻ chỉ được nuôi bằng nước cháo, bột hoặc sữa đặc có đường.

+ Trẻ bị kieng ăn chất béo

+ Ăn dặm không đúng.

– Do bất thường hấp thu chất béo

+ Các bệnh lý vàng da tắc mật xơ gan

+ Lymphagiectasia

+ Bệnh crohn

+ Cắt đoạn cuối hồi tràng

+ Viêm tụy mạn, suy tụy ngoại tiết.

+ Mucovisidose

CHẨN ĐOÁN

1. Dựa vào các triệu chứng lâm sàng

– Thể lâm sàng điển hình : thiếu vitamin A biểu hiện ở mắt như quáng gà, khô giác mạc, mờ giác mạc, đục giác mạc

– Thể lâm sàng không điển hình: cần lưu ý những bệnh nhiễm trùng tái phát như bệnh ở hệ hô hấp, tiêu hóa, ngoài da…

2. Cận lâm sàng

– Định lượng nồng độ vitamin A trong máu :

+ Bình thường > 20-50µG%.

+ Chỉ số này giảm truốc khi có rối loạn về chức năng hay cấu trúc.

+ Nồng độ < 10 µG% chức tỏ có thiếu nặng

– Bằng chứng sớm nhất của thiế vitamin A là giảm dự trữ trong gan. Bình thường khoảng 100 µG/ 1G gan sống.

ĐIỀU TRỊ

1. Vitamin A liều tấn công.

– Chỉ định:

+Thiếu vitamin A biểu hiện ở mắt

+ Suy dinh dưỡng nặng

+ Nhiễm trùng tái phát ở hệ hô hấp , tiêu hóa, tiết niệu, da

+ Sau khi mắc các bệnh nhiễm khuẩn làm suy giảm miễn dịch của cơ thể: sởi, ho gà, lao…

– Liều dùng:

+ Dưới 1 tuổi: tổng liều 300.000UI chia 3 lần , uống vào các ngày 1,2,14 (100.000UI/  lần) dưới dạng retinol palmitat hoặc retinol acetat

+ Hoặc tổng liều 150.000UI chia 3 lần tiêm bắp vào các ngày 1,2, 14 ( 50.000UI/ lần) dưới dạng retinol acetat.

+ Trên 1 tuổi : tổng liều 600.000UI chia 3 lần , uống vào các ngày 1,2,14 (200.000UI/  lần)

2. Với các tổn thương nhẹ hơn

– Viatmin A kiều hàng ngày (5000-10.000UI / ngày) hoặc hàng tuần (25.000UI/ tuần ) dùng ít nhất 1 tháng.

– Cần kết hợp chế đọ ăn giau đạm và giàu béo

– Chú ý đề phòng ngộ độc vitamin A ( loãng xương, gan to, xơ gan, tawngasp lực nội sọ )

DỰ PHÒNG

1. Nuôi trẻ theo khoa học

– Bú sữa mẹ, ăn dặm đúng, đủ chất béo và ăn các thực phẩm giàu vitamin A

– Chủng ngừa tho lịch để phòng các bệnh nhiễm khuẩn.

2. Uống liều phòng ngừa mỗi 6 tháng đối với các trẻ có nguy cơ:

– Dưới 6 tháng tuổi : 50.000UI

– Từ 6-12 tháng tuổi: 100.000UI

– Trên 12 tháng tuổi : 200.000 UI.

– Với bà mẹ đang cho con bú nên uống 1 liều vitamin A 200.000UI vào lúc sinh ay trong vòng 2 tháng đầu su sinh để làm tăng nồng độ vitamin A trong sữa mẹ và có thể bảo vệ tốt trẻ bú mẹ.