Đánh giá kích thước tiểu phân và phân bố kích thước tiểu phân

Kích thước tiểu phân liên quan nhiều đến khả năng hòa tan và phân tán, độ trơn chảy, khả năng trộn đều. Kích thước tiểu phân được đánh giá bằng các phương pháp như:

• Dùng lưới rây:

Để đánh giá và phân bố kích thước của một loại bột, cách đơn giản nhất là dùng bộ lưới rây có kích thước khác nhau

Phương pháp này có một số đặc điểm như:

+ Chỉ sử dụng để đánh giá các loại bột có kích thước tiểu phân lớn hơn 50 mcm, nếu kích thước nhỏ hơn cần thực hiện trong điều kiện thiết bị kín (loại dùng khí đẩy hoặc trong môi trường lỏng để phân tán bột min)

+ Khó đánh giá đối với các loại tiểu phân tích điện.

+ Kích thước lưới rây khó đồng nhất, các điều kiện (như rung lắc) ảnh hưởng nhiều đến kết quả.

+ Hình dạng tiểu phân (hình kim) cũng ảnh hưởng nhiều đến kết quả đánh giá.

• Phương pháp sử dụng kính hiển vi

Kính hiển vi thông thường có thể xác định được kích thước tiểu phân trong khoảng 1-100 mcm. Phương pháp này ít được dùng để phân tích kích thước tiểu phân do hiệu suất thấp và kỹ thuật phức tạp. Để đánh giá các loại bột có kích thước nhỏ hơn 1 mcm cần sử dụng kính hiển vi điện tử quét.

• Phương pháp dựa vào tốc độ sa lắng

Phương pháp này dùng để xác định kích thước tiểu phân dựa vào phương trình định luật stoke mô tả tốc độ sa lắng của các tiểu phân trong một môi trường lỏng thích hợp.

• Phương pháp đếm trực tiếp các tiểu phân

Bột được phân tán trong một môi trường lỏng và được cho chảy qua thiết bị đếm theo nguyên tắc đo sự thay đổi về độ dẫn điện. Thiết bị loại này có thể giúp xác định kích thước tiểu phân cỡ vài nanomet. Ngoài cách đo theo nguyên tắc trên cũng có thể sử dụng thiết bị đo theo nguyên tắc đo sự cản quang bằng cách cho dung dịch hay hỗn dịch chảy qua một tế bào quang điện

Phương pháp ít phổ biến hơn, cũng được sử dụng trên thực tế , dựa trên nguyên lý đo khả năng thấm hoặc khả năng hấp thụ khí của khối tiểu phân.

Qúa trình xay nghiền thường tạo ra một hỗn hợp các tiểu phân có kích thước khác nhau. Thường dùng máy rây rung để phân riêng các tiểu phân có kích thước phù hợp để sử dụng ở các công đoạn bào chế tiếp theo. Lưới rây có kích thước khác nhau được quy định trong dược điển.

Như vậy có rất nhiều thiết bị có thể làm giảm kích thước của nguyên liệu, tạo ra các tiểu phân có kích thước phù hợp với từng giai đoạn của quá trình sản xuất thuốc như:

+ Thiết bị nghiền kiểu chày cối

+ Thiết bị nghiền bi

+ Thiết bị xay búa

+ Thiết bị xay kiểu đĩa răng

+ Thiết bị xay nghiền siêu mịn

+ Thiết bị phun sấy

Tất cả các loại thiết bị trên được lựa chọn phù hợp để làm nguyên liệu ban đầu trở thành dạng bột mịn có kích thước tiểu phân phù hợp. Từ bột này chúng ta có thể sử dụng cho các giai đoạn sản xuất thuốc sau này, đảm bảo cho việc sản xuất ra các sản phẩm dược phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng quy định.