Bệnh lý đĩa đệm và bệnh lý của rễ thần kinh

Đĩa đệm gồm ba phần: mâm sụn, vòng sợi và nhân nhầy. Mô của đĩa đệm không tái tạo, lại luôn chịu trọng tải lớn và nhiều tác động khác nên chóng hư và thoái hóa. Thần kinh và mạch máu nghèo nàn, nuôi dưỡng chủ yếu bằng khuếch tán. Dây chằng dọc sau yếu, dây chằng vàng dễ thoái hóa.

1. Thoát vị đĩa đệm

Vị trí thoát vị thường L4-5, L5-S1.

Thường gặp ở nam giới tuổi từ 20-49.

Nguyên nhân thường do chấn thương, nghề nghiệp, tư thế mang vác, thoái hóa đĩa đệm, có trường hợp thoát vị tự nhiên

• Chẩn đoán thoát vị đĩa đệm:

Theo Soporta: nếu lâm sàng có 4 triệu chứng sau trở lên là chẩn đoán xác định:

Có yếu tố chấn thương

Đau rễ thần kinh, tăng khi ho, hắt hơi

Có tư thế cchoongs đau

Có dấu hiệu gãy góc cột sống

Dấu hiệu bấm chuông (+)

Dấu hiệu Lasegue (+)

Theo Hồ Hữu Lương: dựa vào tam chừng lâm sàng để chản đoán

Có yếu tố hơi phát: đau thắt lưng đột ngột sau chấn thương hoặc mang vác vật nặng

Có một trong các triệu chứng của hội chứng cột sống thắt lưng

Có một trong các triệu chứng của hội chứng tổn thương rễ

Chẩn đoán chắc chắn phải dựa vào cận lâm sàng: chụp bao rễ,chụp cắt lơp vi tính, chụp cộng hưởng từ.

2. Hư đĩa đệm: thoái hóa đĩa đệm

• Lâm sàng có hai hội chứng: hội chứng rễ và hội chứng thắt lưng cục bộ.

Hội chứng thắt lưng cục bộ: bắt đầu bằng đau đột ngột, đau không lan,chỉ khu trú ở cột sống và cạnh sống thắt lưng, độ chun giãn của cột sống thắt lưng bị hạn chế. Hội chứng rễ: đau lan dọc theo đường đi của dây thần kinh, lan từ thắt lưng xuống chân và đau có tính chất cơ học, chân bị dị cảm…

• Giai đoạn đầu có sự biến đổi của vòng sợi và nhân nhày, hầu như chưa có biểu hiện lâm sàng. Sau đó đường cong sinh lý cột sống giảm nhẹ, hay đau thắt lưng cấp. Cuối cùng đường cong sinh lý giảm rõ rệt, có gai xương góc bờ thân đốt sống, đau thắt lưng mãn xen kẽ đợt đau cấp, có thể có hội chứng rễ do hẹp ống thứ phát.
• Nguyên nhân:

Do quá trình lão hóa

Do yếu tố cơ giới: sự bất thường lực nén trên một đơn vị diện tích của mặt khớp và đĩa đệm: các dị tật bẩm sinh, biến dạng thứ phát sau chấn thương, tăng cân quá mức…

Các yếu tố khác: di truyền, nội tiết, chuyển hóa…

Thoát vị đĩa đệm, hư đĩa đệm và yếu tiis chấn thương luôn tác động qua lại hai chiều với nhau.

3. Viêm đĩa đệm

Thường do vi khuẩn như lao hoặc liên cấu, tụ cầu

4. Vôi hóa và xương hóa đĩa đệm

Thường không gây đau đớn cho người bệnh hay gặp trong bệnh Bechterew

5. Bệnh lý của rễ thần kinh

U thần kinh đuôi ngựa, viêm rễ thần kinh thắt lưng cùng, dị dạng rễ thần kinh.